Nowe wytyczne ILAC-G24:2022

ILAC opublikowało nowelizację przewodnika: Wytyczne dotyczące wyznaczania odstępów czasu między wzorcowaniami przyrządów pomiarowych (ILAC-G24:2022). Długo oczekiwana nowelizacja wytycznych dotyczących wyznaczania czasookresów między wzorcowaniami, jest już dostępna na stronie ilac.org.

Nowy układ ILAC-G24

W nowym ILAC-G24 zastosowano strukturę odpowiadającą układowi dokumentów normatywnych. Przyjęta forma powoduje, że ILAC-G24:2022 jest bardziej przystępny w odbiorze. Aktualny układ dokumentu:

Czy jest obowiązek stosowania ILAC-G24?

Zgodnie z założeniem przewodnika ILAC-G24, laboratorium jest odpowiedzialne za wybór którejkolwiek, albo żadnej, z metod w nim opisanych, odpowiednio do indywidulanych potrzeb i oceny ryzyka. Wynika, z tego że nie ma obowiązku stosowania ILAC-G24, ale jest konieczność ustalenia czasookresów między wzorcowaniami i tym samym określenia w jaki sposób zostały wyznaczone. Ważne, że laboratorium ponosi konsekwencje wyboru metody odstępów między wzorcowaniami i odpowiada za ocenę jej skuteczności.

Kto może korzystać z ILAC-G24?

Zgodnie z zakresem dokumentu ILAC-G24, wytyczne mogą być wykorzystywane do określania i przeglądu ustalonych odstępów miedzy wzorcowaniami. Założenia ILAC-G24:2022 mogą być częścią programu wzorcowań. Takie programy wymagane są nie tylko od laboratoriów, ale też od innych organizacji wykorzystujących urządzenia pomiarowe (np. działające zgodnie z normą ISO 9001), czyli one też z powodzeniem mogą korzystać z wytycznych ILAC-G24. Co ważne, te same metody, które wykorzystywane są do określenia odstępów między wzorcowaniami, sprawdzą się do określenia czasookresu między sprawdzeniami urządzeń.

Zdefiniowanie nomenklatury stosowanej w ILAC-G24

Nowy ILAC-G24 podaje definicje stosowanych w nim terminów. W jednym miejscu zebrane zostały podstawowe terminy mające zastosowanie dla spójności pomiarowej, w tym określone w VIM, ISO/IEC 17000, a też w CIPM MRA-G-13. Takie podejście ułatwia stosowanie dokumentu, ale przede wszystkim powinno zapewnić zrozumienie i harmonizacje stosowanego słownictwa.

O co chodzi w ILAC-G24?

W ogólnych założeniach przewodnika (punkt 4) zebrano podstawowe zasady dotyczące zachowania spójności pomiarowej, znane z normy ISO/IEC 17025, ILAC P10, czy z dokumentu PCA DA-06. ILAC-G24 wskazuje na konieczność wybrania i udokumentowania odpowiedniej metody określania czasookresów między wzorcowaniem dla poszczególnych przyrządów pomiarowych. Przewodnik nakreśla rolę wzorcowania w zapewnieniu wiarygodności wyników pomiaru. Jednak samo wzorcowanie musi być wsparte ustalonym systemem sprawdzeń pośrednich i właściwymi kryteriami oceny uzyskiwanych wyników. Zachowywane dane związane z wykonanymi wzorcowaniami i sprawdzeniami, to wartościowe dane, pozwalające na podjęcie decyzji o utrzymaniu lub zmianie czasookresów wzorcowania.

Jak często wzorcować urządzenia?

Rozdział 5 nowego ILAC-G24, w bardzo kompaktowy sposób, podaje założenia dla wstępnego doboru odstępów między wzorcowaniami. Podstawowym założeniem wyznaczonego odstępu, jest utrzymanie zaufania do statusu wzorcowania, co oznacza, że urządzenie pozostaje w tym czasie w wymaganych kryteriach (np. dokładności wskazania). Dla ułatwienia ILAC-G24 podaje czynniki, które powinny być uwzględnione podczas oceny ryzyka związanego z określanym czasookresem Decyzja o czasookresie wzorcowania ma być podjęta przez kompetentną osobę. Ocena ryzyka jest kluczowym elementem określenia odstępów między wzorcowaniami, w laboratoriach jesteśmy do niej przyzwyczajeni. Podobną ocenę prowadzi się dla określenia częstości udziału w PT/ILC (zmienił się dokument EA-4/18).

Metody ustalania odstępów między wzorcowaniami

Metody weryfikacji odstępów czasu między wzorcowaniami to treść rozdziału 6, który został zmieniony w układzie, ale jest odpowiednikiem punktu 3, poprzedniego wydania ILAC-G24. Dokument podaje 5 metod weryfikacji i ogólne założenia wskazujące na konieczność wykonywania przeglądu ustalonych odstępów czasu.
Dość jednoznacznie podane zostały wymagania względem czasookresu wzorcowania nowych przyrządów pomiarowych. Zgodnie z ILAC-G24 zasadna jest większa częstotliwość wzorcowań na początku użytkowania przyrządu, tak by uzyskane dane pozwoliły określić trendy, które będą podstawą do podjęcia decyzji o utrzymaniu lub zmianie ustalonych odstępów czasu. Naszego działania nie wymagają sytuacje, kiedy terminy między wzorcowanimi zostają narzucone przez dokumenty normatywne, po prostu musimy ich przestrzegać.
Pamiętajmy, że ustalając odstępy między wzorcowaniami nie robimy tego raz na zawsze, dlatego w ILAC-G24 mowa jest o weryfikacji czasookresów.
ILAC-G24 podaje wytyczne dla określenia czasookresów oraz proponuje narzędzia, które mogą być wykorzystywane do uzasadnienia ich zmiany lub utrzymania.

Czy musisz coś zrobić ze swoim programem wzorcowania?

W związku ze zmianą ILAC-G24, trzeba zwrócić szczególną uwagę na udokumentowanie metody określenia i przeglądu czasookresów między wzorcowaniami (nie muszą wynikać z ILAC-G24). Wybrana zasada postępowania, powinna być poparta oceną ryzyka, uwzględniającą czynniki, na które wskazuje przewodnik ILAC G-24.